کارگاه آموزشی نمایشنامه‌خوانی در میاندوآب برگزار شد

به گزارش خبرنگار ایران تئاتر در آذربایجان‌غربی، در حاشیه سومین جشنواره نمایشنامه‌خوانی آوای صحنه در میاندوآب، کارگاه آموزش شیوه‌ صحیح خوانش نمایشنامه تو‌سط هوشنگ بابایی، از پیشکسوتان تئاتر و یکی از داوران این رویداد، روز جمعه 31 شهریور در سالن آمفی‌تئاتر مجتمع فرهنگی هنری اداره ارشاد اسلامی این شهرستان برگزار شد.

بابایی در ابتدای کارگاه عنوان کرد نمایشنامه‌خوانی (stage reading)، قرائت یک متن دراماتیک در حضور مخاطب با یک ارتباط دیداری بین خوانش‌گران و تماشاگران است و بازیگران با بازی‌های آماده به اجرای اصلی، از روی متن، نمایشنامه را می‌خوانند.

او ضمن اشاره به چگونگی شکل‌گیری نمایشنامه‌خوانی در اروپا افزود: «نمایشنامه‌هایی برای اجرا باید انتخاب شوند که برای خوانش مناسب باشند و نباید از بعضی تکنیک‌های اجرای صحنه‌ای استفاده شود. نمایشنامه‌خوانی، شیوه اجرایی و تجربه نویی است که با حداقل‌ها اتفاق می‌افتد و لباس و موسیقی و گریم و غیره در حد مینیمم است. از لحاظ تئوری‌های نوین هنر، در نمایشنامه‌خوانی، چرخه اثر هنری، هنرمند، مخاطب و منتقد باید کامل شود.»

این هنرمند پیشکسوت در ادامه بحث، از یک نقطه ضعف نمایشنامه‌خوانی یاد کرد و توضیح داد: «اگر ما در خوانش‌مان فقط قصه را بشنویم و ببینیم، نمایشنامه‌خوانی اتفاق نیفتاده، هر چند ممکن است از داستان و قصه نمایشنامه هم خوش‌مان بیاید، پس باید رویدادهای دراماتیک اتفاق بیفتد و درام دیده شود. برای رسیدن به این هدف، تعداد جلسات کافی برای تمرین، تحلیل درست از نمایشنامه و رسیدن به لایه‌های زیرین نمایشنامه ضروری است.»

بابایی در واکنش به پرسش یکی از هنرجویان که «چرا تعداد کسانی که به نمایشنامه‌خوانی روی آورده‌اند، هر روز بیشتر و بیشتر می‌شوند»، پاسخ داد: «با توجه به سهولت اجرای نمایشنامه‌خوانی در مکان‌های مختلف و هزینه پایین نسبت به اجراهای صحنه‌ای، بیشتر مورد استقبال قرار گرفته است. بعضی از نمایشنامه‌های خوب هم وجود دارند که واقعا توان اجرای صحنه‌ای برای آن وجود ندارد.»

داور جشنواره نمایشنامه‌خوانی آوای صحنه در پاسخ به یکی دیگر از حاضرین در خصوص اجراخوانی و فرق آن با نمایشنامه‌خوانی، با نشان دادن چند نمونه فیلم خارجی گفت: «اجراخوانی بین نمایشنامه‌‌‌خوانی و اجرای صحنه‌ای قرار دارد؛ بدان‌گونه که نمایشنامه‌خوانی می‌کنند و یک تیکه از نمایشنامه را هم که برای کارگردان اهمیت دارد و بیانگر درونمایه و تم اصلی و نقطه اوج نمایشنامه است، به اجرا در می‌آورند.»

او در بخش دوم این کارگاه به بحث نمایشنامه و نمایشنامه‌نویسی به عنوان عنصر اصلی نمایشنامه‌خوانی پرداخت و با اشاره به قدمت ۲۵۰۰ الی ۳۰۰۰ ساله نمایشنامه‌نویسی، به اهمیت نقش نمایشنامه‌نویسان، افزود: «اگر نمایشنامه‌نویسان نبودند، هیچ نمایشی اتفاق نمی‌افتاد. فیلمنامه‌نویسی هم از دل نمایشنامه‌نویسی در آمده است پس نمایشنامه‌نویسان آدم‌های مهمی هستند.»

این هنرمند در ادامه بحث، در خصوص عناصر نمایشنامه‌نویسی، شخصیت‌پردازی، صحنه‌بندی، دیالوگ‌نویسی و تفاوت‌های نوشتاری داستان و فیلمنامه و نمایشنامه سخن گفت.

بابایی در بخش سوم و پایانی این کارگاه، درباره چگونگی کارگردانی و هدایت بازیگران در نمایشنامه‌خوانی توضیح داد و ضمن نمایش فیلم نمایشنامه‌خوانی چند تن از اساتید برجسته کشور، به این نکته مهم اشاره کرد که در گام اول باید کارگردان به شخصیت‌پردازی، تجزیه و تحلیل درست از متن، کشف ارتباطات درون شخصیتی، هدایت بازیگران، تعیین جلسات تمرین، انتخاب لباس و گریم و وسایل صحنه، انتخاب شکل اجرا و شیوه اجرای آن بپردازد.

او در توضیح تکمیلی گفت: «در نمایشنامه‌خوانی، برای کارگردان محدودیت وجود دارد، چرا که حرکت، میزانسن و در بسیاری از مکان‌ها، نور و لباس و... از کار گرفته می‌شود. نمایشنامه‌خوانی نیازمند نور لوازم صحنه و طراحی برای اجراست هر‌ چند عده‌ای هم با آن مخالف هستند. خواندن توضیحات مکانی و زمانی و شخصیت‌ها و توضیحات حسی یک موقعیت یا شخصیت به عنوان یکی از المان‌های اجرا در نمایشنامه‌خوانی، توسط توضیح خوان حتما باید خوانده شود.»

در پایان این کارگاه آموزشی، حاضرین در خصوص موارد مطرح شده، به بحث و تبادل نظر پرداختند.

سومین جشنواره نمایشنامه‌خوانی آوای صحنه میاندوآب در روز 30 شهریور ماه با شرکت پنج گروه برگزار شد که این کارگاه، در روز 31 شهریور، قبل از برگزاری آیین اختتامیه با شرکت گروه‌های حاضر در جشنواره و همچنین علاقه‌مندان و هنرمندان تئاتر در سالن آمفی تئاتر مجتمع فرهنگی هنری اداره ارشاد اسلامی شهرستان میاندوآب برپا شد.