گفتو گو با افشین ناصری داور ششمین جشنواره بینالمللی تئاتر خیابانی «کرکوک» کشور عراق
افشین ناصری: تئاتر خیابانی علم و تخصص خودش را میطلبد
داور ششمین جشنواره بینالمللی تئاتر خیابانی «کرکوک» کشور عراق 2
داور ششمین جشنواره بینالمللی تئاتر خیابانی «کرکوک» کشور عراق 2
افشین ناصری میگوید: حضور در جشنوارههای خارجی از لحاظ هنری به بالا رفتن سطح کیفیت آثار کمک میکند، اما باید برنامهریزی جدیدی را برای تئاتر خیابانی کشور پیشنهاد بدهیم و وضعیت تئاتر خیابانی را از این شکل و فرم تکراری و کلیشهای و ارتباطهای نادرست و تعارفات خارج کنیم.
به گزارش خبرنگار ایران تئاتر در آذربایجان غربی، افشین ناصری متولد ۱۳۵۴ شهرستان بوکان فعالیت خود را از سال ۱۳۶۷ شروع نمود. در اکثر جشنوارههای تئاتر استانی منطقهای کشوری و چندین دوره جشنوارههای بینالمللی تئاتر دانشگاهی ایران، جشنواره بینالمللی تئاتر فجر و دیگر جشنوارههای معتبر مرکز هنرهای نمایشی حضورداشته است. ۱۸ نمایشنامه نوشته و ۴۴ اثر را کارگردانی کرده و در بیش از ۲۰ نمایش بهعنوان بازیگر حضورداشته است. همچنین دبیر و داور چندین جشنواره تئاتر، مدرس برگزاری ورک شاپهای مختلف بوده و چاپ چندین کتاب و پژوهش را در کارنامه هنری خود دارد. او در حال حاضر رییس دفتر تئاتر خیابانی استان آذربایجان غربی و رییس انجمن هنرهای نمایشی بوکان و دبیر جشنواره تئاتر خیابانی نالش کینه است. این گفتگو به بهانه حضور وی بهعنوان داور در ششمین جشنواره بینالمللی تئاتر «کرکوک» کشور عراق انجامشده است.
در ششمین جشنواره بینالمللی تئاتر کرکوک «عراق» چند گروه شرکت داشتند و از چه کشورهایی بودند؟
طبق رایزنیهای صورت گرفته قرار بود ۸ کشور که در جدول برنامه جشنواره حضورداشته باشند که به دلیل تغییر در تاریخ برگزاری تعداد کشورهای حاضر کمتر شد و آثاری از کشورهای سوریه عراق ایران و اقلیم کردستان حضور داشتند. جشنواره با ۱۲ گروه برگزار شد، سه گروه از ایران از شهرستان بوکان در این رقابت حضور داشتند نمایش «دنیای آدمها» به کارگردانی الناز میرزایی غفاری نمایش «تیکتاک» به کارگردانی نازیلا امینی و نمایش «غول چراغ جادو» از دلنیا ریبوار.
تفاوت آثار ایران حاضر در جشنواره با دیگر آثار شرکت کننده را در چه چیزی دیدید؟
یکی از تفاوتهای آثار ایرانی با نمایشهای دیگر، انتخاب موضوع بود که در نمایشهای ایرانی به مشکلات روزمره و زندگی و مسائل اجتماعی میپرداخت، اما این مسئله در نمایشهای دیگر خیلی کم به چشم میخورد. در بیشتر اجراها پیچیدگی در موضوعات نمایشها و چند موضوع بودن نمایشهای خیابانی همزمان اجرای نمایشها رو بالا برده بوده و باعث خستگی تماشاگر میشد هم پایان بیمعنی داشت. مسئله بعدی گویش بازیگران بود که اغراقآمیز و با دادوفریادهای زیاد همراه بود انگار شاهد یک اثر کلاسیک با زیان فاخر بودی و دیالوگهای شعارگونه در تعدادی از آثار باعث عدم ارتباط با تماشاگر میشد. بههرحال موقعیت جغرافیایی هر هنرمندی در آثارش بیتأثیر نیست اما آنچه یک اثر هنری خوب را از آثار دیگر متمایز میسازد تکنیک است که بتوان آن را خوب در یک اجرا به کاربرد. اما اجراهای خوبی از بغداد و کرکوک و حلبچه هم بود که قابلتحسین بود و خستگی را واقعاً از تن ما درآورد.
از مهمترین ویژگیهایی که در برگزاری این جشنواره مشاهده کردید به چه مواردی میتوانید اشارهکنید؟
صفا و صمیمیت و صداقت دبیر جشنواره نژاد نجم و دبیرخانه و هیئت اجرایی جشنواره در تقسیم وظایف درست و احترامی که بین اساتید و پیشکسوتها و دانشآموختههای تئاتر بود. همچنین انتقادپذیر بودن هنرمندان آن دیار واقعاً ستودنی و بینظیر بود. قلب لمس کردم و دیدم و که هنر تئاتر نزد آنان چقدر مقدس است. همچنین حضور پیشکسوتان بهعنوان کارگردان و بازیگر در تئاتر خیابانی زیبایی جشنواره رو دوچندان کرده بود.
حضور در این قبیل جشنوارههای بینالمللی چه تأثیری میتواند بر تئاتر منطقه و کشور داشته باشد؟
ازلحاظ هنری به بالا رفتن سطح کیفیت آثار کمک میکند و ازلحاظ اجتماعی و اقتصادی هم واقعاً تأثیر به سزایی دارد. تئاتر در این دوره بهعنوان یک هنر باید مثل سینما به صنعتی تبدیل شود چراکه بیشتر هنرمندان تئاتر تنها منبع درآمدشان از تئاتر است، پس برقراری یک پل ارتباطی هنری برای شناساندن و ارائه کار هنری لازم و ضروری است، ما چقدر میتوانیم اجراهای خود را فقط در محدوده خاصی اجرا کنیم، لازم است با تبادل و دعوت از گروههای خارجی حضور در جشنوارههای آنها هم خود را بسنجیم و با دیدن اجراهای آنها و تجربه کردن و دیدن شیوههای جدید بدانیم بهعنوان یک هنرمند واقعاً در کجای این هنر عظیم قرار گرفتیم و آیا راه را تا به امروز درست رفتیم یا نه. ؟! یکزمانی ما هم باید یک بازاری برای فروش آثارمان پیدا کنیم و حضور و ارتباط با جشنوارههای خارجی درفروش آثار ما و کیفیت آثار واقعاً تأثیرگذار هستند و دید و ایدئولوژی و زاویه دید ما را بازتر میکنند.
استقبال مخاطبان از این جشنواره را چطور ارزیابی میکنید؟
با توجه به اینکه اجرای نمایش خیابانی در کرکوک شرایط خاص خودش را دارد اما با استقبال بینظیر مردم مواجه شد. تنوع کارهای خیابانی و اجرای آنها به زبانهای متفاوت و حضور پیشکسوتان در کنار جوانان زیبایی جشنواره را دوچندان کرده بود و باعث استقبال اهلفن، دانشجویان و مخاطبان زیادی شده بود . اگرچه باید خاطرنشان کرد که جشنواره تئاتر خیابانی کرکوک همزمان با جشنواره تئاتر صحنهای در سلیمانیه برگزار میشد اما با استقبال بسیار خوبی مواجه شد، که واقعاً باید به دبیر جشنواره نژاد نجم و دستاندرکاران آن تبریک و خسته نباشید گفت.
نظر شما در خصوص وضعیت کنونی تئاتر خیابانی در ایران به چه شکلی است؟
با نوشتن چند جمله نمیتوان این سوأل را جواب داد،تئاتر خیابانی علم و تخصص خاص خودش را میطلبد. باید نشست و موشکافانه به بررسی آن پرداخت، چراکه تئاتر خیابانی در ایران دارای برنامه درست و مدونی نیست و فقط در برگزاری چند جشنواره با چند اسم تکراری خلاصهشده است و با یک آسیبشناسی درست متوجه خواهیم شد که آیا برگزاری این جشنوارهها به این صورت تحولی در این رشته از نمایش ایجاد کرده است یا نه، آیا تئاتر خیابانی در چند سال اخیر سیر صعودی داشته یا نزولی؟ باید برنامهریزی جدیدی را برای تئاتر خیابانی کشور پیشنهاد بدهیم و وضعیت تئاتر خیابانی را از این شکل و فرم تکراری و کلیشهای و ارتباطهای نادرست و تعارفات خارج کنیم.
آراء هیئتداوران در آیین اختتامیه جشنواره چگونه بود؟
جوایز جشنواره تئاتر خیابانی کرکوک شامل ۵ بخش اهدا شد: بهترین کارگردانی، بهترین بازیگری زن و مرد بهترین طرح و ایده و بهترین نمایش. که جایزه بازیگری اول مرد به خاطر بازی در نمایش دنیای آدمها به هاوری رضایی از ایران تعلق گرفت. بازیگری اول زن به خاطر بازی در نمایش و دنیای آدمها به خانم نازیلا امینی از ایران تعلق گرفت. بهترین کارگردانی اول به خاطر کارگردانی به نمایش تیکتاک به خانم نازیلا امینی از ایران تعلق گرفت و بهترین طرح و ایده اول به هردی هادی از حلبچه داده شد و بهترین نمایش به نمایش پارانویا از بغداد به کارگردانی مصطفی الطویری تعلق گرفت.
و سخن آخر؟
سخن آخر اینکه باید به تئاتر خیابانی بهصورت یک تئاتر خیابانی نگاه کنید چراکه علم و تخصص خاص خودش را میخواهد و از انتخاب هرکسی یا هر دوستی بهعنوان هیئت انتخاب آثار و هیئت داوری در جشنواره بپرهیزید چراکه اهلفن خودش را میطلبد.