نقش تئاتر در اتحاد و یکپارچی اجتماعی در دوره جنگ بزرگ میهنی

نقش تئاتر در اتحاد و یکپارچی اجتماعی در دوره ی جنگ بزرگ میهنی[1]

ورا کلیمینتیفنا کریلووا[2]

ترجمه: ناصر بایزیدی

در پاسخ به درخواست «  تمام کارگران هنر یاکوتا »، که در روزنامه ی « یاکوتای سوسیالیست» در 25 ژوئن 1941 منتشر شد، کارکنان تئاتر دراماتیک روسیه در روزهای بعدی جنگ اولویت های خاصی را اتخاذ کردند. لازم بود، که در مدت کوتاهی چندین نمایشنامه ی تک پرده ای آماده گردد، که توده ها را در مبارزه با فاشیسم بسیج کند، احساسات میهن پرستانه را در تماشاگران برانگیزد و کارگران عقبه را به کار فداکارانه ترغیب کند. علاوه بر این، « در 23 ژوئن، در میتینگی هنرمندان و کارکنان تئاتر روسیه، وام دولتی به مبلغ 10000روبل ثبت نام کردند، و این در حدود نیم ساعت انجام شد». بسیاری از کارگران تئاتر پس انداز خود را به جبهه اهدا کردند. و بدین ترتیب، قدیمی ترین هنرمند، آنّا گیورگیوفنا یوریوا- شیمانوفسکایا 1000 روبل به صندوق دفاع اهدا کرد. بسیاری از او الگو گرفتند.

برای خدمات هنری مراکز آموزش نظامی، تیپ های سیاری از بازیگران حرفه ای و با مشارکت هنری اجراهای آماتور سازماندهی شدند. کارکنان معدود و سیاری برای خدمات مراکز آموزش نظامی ایجاد شدند، بنابراین در مدت زمان کوتاهی می توانستند در نقاط مختلف شهر و جمهوری دیدن کنند.

در سال های اول جنگ، تئاترها، نمایشنامه های مرتبط برای پاسخگویی سریع به رویدادهای خط مقدم که به سرعت در حال پیشرفت بودند، نداشتند، بنابراین آنها برنامه های هنری ویژه ای « مجموعه های جنگ »[4] ایجاد کردند، که شامل نمایشنامه های تک پرده ای، گزیده هایی از آثار هنری، اشعار، نمایشنامه ها، اجراهای موزیکال، که به موضوعات جنگی اختصاص داشتند.  آنها همیشه از نظر ادبی بی نقض نبودند، اما قدرت آنها در رابطه ی زنده ای با روزهای کنونی نهفته بود، با احساساتی که به بازیگران و مخاطبان تعلق داشت.

چنین فعالیت های گروههای تبلیغاتی تا پایان جنگ ادامه داشتند . آنها دائما برنامه ی متنوعی با موضوع جنگ برای مردم اجرا می کردند. در مقاله ی « تبلیغات سیاسی – در چارچوب بلشویکی » آمده است : « در ماههای اول جنگ مراکز تبلیغاتی ایجاد شدند که در آن گروههای تبلیغی هنری با اجرای برنامه های ویژه، فعالیت های بزرگی برای خدمت به مردم انجام دادند. دو نفر از آنها در نزد تماشاگران از موفقیت شایسته ای برخوردار بودند. یکی، به رهبری ب. ال لوخین که در مرکز تبلیغاتی کلوب " یاکوت تورگا " قرار داشت و دیگری به ریاست بازیگر ام. ا. زینین، که مرکزی به مرکز تبلیغاتی اضافه کرده بود ». در پایان ژانویه 1942،  سخنرانی با موضوع " اقدامات قهرمانانه دادخواهان مردم در پشت خطوط دشمن "  در باشگاه (شهرک کارگری)برگزار شد. پس از سخنرانی گروه م. ا زینین اجرا رفت .   

اجراهای این گروهها در کارگاه شرکت ها و باشگاه های کارخانه ها، در مراکز تبلیغاتی، در شبانه های جوانان سازمان بین المللی کمک به مبارزان انقلاب ،در مراکز احضار نظامی ،همیشه با تشویق و تمجید دوستانه همراه بودند. بعدتر، هنگامی که ترانه های آهنگساز ای. او. دونایفسکی با نام های « پیش به سوی دشمن برای سرزمین مادری » ، « پایتخت عزیز من، مسکوی درخشان من» و غیره پدیدار شدند، هنرمندان، آنها را در برنامه های ویژه به شیوه ای دراماتیک اجرا کردند.

در فوریه 1943، « کنسرت بزرگ مشترک کارگران هنر یاکوتسک در تئاتر روسیه برگزار شد. هنرمندان تئاتر : ای. ا. دیرگاچ، ام. ا. زینین، ب. و لوخین،ف.پ. پاوین، در آن مشارکت داشتند. اپرت لنینگراد نیز توسط ای.ف. پادگورسکی. ا.ا وتروف، ال. او اریمشینا، ام. ای. ایتسیگون، ن. اف. سورین و و. ژیگاچوف نمایش داده شد. در کمیته رادیو سولیست[5] ا. کلیشیوا و هنرمند واریته[6] ا. ای خیفیتس اجرا می رفتند. کنسرت توسط گروه کُر تئاتر دراماتیک-موزیکال یاکوتسک به سرپرستی و. پ. پاپوف و همچنین ارکستر-جاز مشترک گروه اپرت و سینما تئاتر شهر ادامه یافت. کنسرت با موفقیت بزرگی همراه شد. درآمد پنج هزار روبل آن به هنگ هوایی و بهترین پزشگان جبهه غرب اهدا شد».

هنرمندان تئاتر در پیروزی بر دشمنان سهیم بودند. در مارس 1944 در [7] با نمایشگاه آثار ال. گابشیوا آغاز شد و در آوریل،  بوم های هنرمند ویاچسلاو کاندینسکی نمایش داده شدند. روزنامه ای نوشت: « نقاشی های او با قهرمانی های روزهای ما همخوان است. این را با عناوینی از آثار، مانند : شکستن محاصره لنینگراد، دادخواهان مردم نشان می دادند. در طرح " جنایات فاشیسم " پوستر " ما اینجا را ترک نخواهیم کرد " ، در نقاشی " شکست نمی خوریم"  هنرمند اراده ی شکست ناپذیر اراده ی مردم شوروی را برای پیروزی نشان  داد . در سپامبر آثار ن. پ. خریستولیوبوف به نمایش گذاشته شدند.

در اطلاعات « برای نمایشگاه سراسری پیروزی شوروی » ذکر شد: « ا. و دوشکین، هنرمند و مجسمه ساز، اثر جالبی را شروع خواهد کرد. او مجسمه یادبودی(تمام قد) از قهرمان اتحاد جماهیر شوروی فیودور پاپوف خواهد ساخت. و. آ. کاندینسیکی، پ. و. پاپوف، ال. ا. کیم بر روی آثار بزرگ کار خواهند کرد.

هنرمندان گ.م. تورالیسوف، و.آ. کاندنیسکی، ای. گ. ازبیکوف، نه تنها برای اجراها، صحنه آرایی انجام دادند، بلکه به طور دائم استادیوم، پارک فرهنگ و تفریح، میدان ها، باشگاههای سربازان را با شعار و پوسترها، و همچنین کاریکاتورهایی با موضوعات جنگ آراستند. و هنرمند و مجسمه ساز ا. و. دوشکین در تصویر پیکره، یاد قهرمان اتحاد جماهیر شوروی، مبارز فیودور پاپوف را جادوانه کرد.

علی رغم فعالیت زیاد در تئاتر، هنرمند ن. گ. نیکولسکی به طور فعال کار می کرد. در آغاز، و سپس در انتهای 1945، او دو نمایشگاه خود را برگزار کرد، که در آن « تعداد زیادی طرح و نمونه های اولیه برای اجرا ارائه کرده بود: "دوئل"  ، "دریا گسترده می شود" ، "اتفاق کمیک" ، "بانوی نامرئی" ، "مدت ها پیش" ، "پادشاه بزرگ" ... در زمان دشوار جنگ در صحنه تئاتر دراماتیک روسیه، هنرمند تا 40 اجرا را پی ریزی کرد. بسیاری از آنها، به لطف کار ماهرانه ی او، چندین بار تکرار شدند و همیشه مورد استقبال گرم تماشاگران قرار می گرفتند. تمام پول جمع آوری شده از نمایشگاه ها را ن. گ. نیکولسکی به صندوق ارتش سرخ اهدا کرد.

موضوعات میهنی به لطف فعالیت های خلاقانه ی پرتوان استادان صحنه های مسکو، کارگردانان و. د. بوتورلینا و پ. و اوربانوویچ، موقعیت قدرتمندی را در صحنه تئاتر تسخیر کردند. تنها با تلاش های آنها بود که اجراهای : «مدتها پیش»، «تهاجم»، «منتظرم باش»،«دریا گسترده می شود»،«دوئل» و بسیاری دیگر روی صحنه رفتند. هر اجرای جدید به تلاش های عظیم کارکنان تئاتر نیاز داشت، زیرا در طول سال های جنگ برای کار بر روی اجرا فقط 15 الی 20 روز در نظر گرفته شده بود . اما همه متوجه بودند، که در دفاع سخت کار کنند. در اینجا، در عمق عقبه، هنر آنها قرار بود مقاومت کند، و در حقیقت، به سلاح برنده ی پیروزی بر دشمن تبدل شد.

بازیگران با استعداد : ای. ام ستولپینا، ا.ن. کروپنووا، ا. گ. یوریف-شیمانوفسکایا، م. ن. زینوفیف، گ. م. بلیفتسیف، م. ا. زینین،  ن.س ایوانوا، ب . و. لوخین، ای. ام لاوروف، ب. ا. باتاشوف، د. د. ارلوفسکی، ا. ا. کارپوف، ام. س. نوویکوف، ک.گ.انوفریف، ک. ت. گلیخ، و.و. وارونینا، و.پ.ویشنیوفتسکایا، ال.آ.باوم، م.م. آبراماف، تصاویر روشنی در اجراها در طول سالهای جنگ خلق کردند.

در طول سال های جنگ، رپرتوار(یا آثار) بهترین آثار نمایشی مدرنِ تئاتر دراماتیک روسیه در یاکوتا تشکیل شدند. در آنها مشخصه های ذاتی ماهیت ملی، که بازتاب آغاز قهرمانی، و مدنیت و ملیت شان بود، با قدرت ویژه ای به نظر می رسیدند. نمایشنامه های «مردم روسیه»، «منتظرم باش» از کنستانتین. سیمونوف، و «تهاجم» ال. لیونووا روی صحنه رفتند. علاوه بر این، کارکنان خلاق به گذشته ی قهرمانانه ی میهن ما ارجاع دادند. بارها اجراهای «مدت ها پیش» آ. گلادکووا و «فرمانده سووروف» بر روی صحنه رفتند.

نمایش «فرمانده سووروف[8]»، بر اساس نمایشنامه ی ای. بختیروا و ا. رازوموسکی با بیست و چهارمین سالگرد ارتش سرخ همراه بود. از طریق تصاویر نمایشنامه ها و به ویژه سووروف،  قهرمانی مردم روسیه و نبوغ نظامی فرماندهی آن را، که نیروی سلاح های روسی را ستایش می کرد، تایید کرد . همانطور که تاریخ تصدیق می کند، برای خدمت نظامی طولانی برای سعادت میهن ، فرمانده ی معروف شکست را نمی دانست. راز موفقیت او نه تنها در سلاح های روسی، بلکه در اعتماد متقابل، احترام متقابل بین سربازان و فرماندهان بود. نبوغ نظامی او در قرن هجدهم، تا حد زیادی استراتژی و تاکتیک عملیات جنگی در دو قرن آینده را تعیین و تبیین کرد، و همچون الهام بخش سربازان ارتش در جنگ بزرگ میهنی عمل کرد.

در این رابطه، تئاتر این نمایشنامه را انتخاب کرد. در این اثر، او گذشته و حال را در ارتباط پیوسته ای از زمان به هم وصل کرد. اقدامات و اعمال قهرمانان مانند مراحل مهم و ضروری در یک فرایند بزرگ تاریخی به تصویر کشیده شدند و داستان گذشته با رفتار سیاسی در اکنون ترکیب شد. هم برای تماشاگران و هم برای تمام کارکنان خلاق، تصویر سووروف « به خاطر شخصیت قوی فرماندهی اش، که نشان دهنده ی ویژگی ملی آدم روسی است، مهم و عزیز » بود . یکی از کارگردانان – اجراگران نمایش و. پ. ایوانف نوشت: « این قدرت و گیرایی ویژه قهرمان و خود نمایشنامه است». بنابراین، « وظیفه ی اصلی کارکنان صحنه، نشان دادن قهرمان راستین مردم و نقش شخصی سووروف را باید ضروری دانست».

در واقع قهرمان اصلی در شرایط مختلف  – در نبردها، هنگام تسخیر قلعه ی اسماعیل، در جنگ های ایتالیا و اتریش، در دارایی های بومی کامنکا، کاخ امپراطوری، به تنهایی و در میان سربازان - نمایش داده شد. اما در هر صورت، ایده ی وظیفه ی نظامی، سنت نظامی روسیه، بر اساس عشق به میهن با روبانی سرخ به روی صحنه می رفت. همانطور که توسط مطبوعات ذکر شد، کارگردانان و. پ. ایوانوف و پ.و اوستر و همچنین دستیار آنها در صحنه های با جمعیت زیاد م. ا. زینین و هنرمند اصلی ن. گ. نیکولسکی، « نمایش را با مهارت زیادی به روی صحنه بردند».

آنها شخصیت سووروف را شخصیتی درخشان و باشکوه، نزدیک به روحیه سرباز روس نشان دادند. اجرای سووروفِ  هنرمند ای. آ دیرگاچا « ساده و انسانی» بود. و به جای اونیفورم ژنرالی، یک روپوش پارچه ای عادی و ژاکت سربازی با چکمه هایی زنگار بسته پوشیده بود. تماشاگران صداقت، راستی و عقل را با تمام وجود دیدند «رزمنده ای خستگی ناپذیر، عصبانی و نجیب،بدون هیچ گونه فشاری تجربه کردند». در بازی بازیگر با استعداد ایوان درگاچ « نه یک لحن کاذب و نه یک حرکت خالی» نبود . در جلوی تماشاگران مردی زنده و بزرگ در آرزوهایش بود، که زندگی خود را وقف میهن و مردم کرده بود. و او واضح و ساده صحبت می کرد، چرا که میهن در دوره دشواری بود ، و عمل قهرمانانه نیاز به کلام قهرمانانه داشت : « سلام، برادران! شگفت آوران – پهلوانان! رفقای قدیم من! ... خب، خویشاوندان، سربازان، خدا نگهدارتان! وقتشه! زمان اش فرا رسیده است!».

 ایجاد تصویر اصلی قهرمان بیشتر به استعداد ایوان آندریویچ درگاچا بستگی داشت، که توانست مهارت خود را در این قهرمان بیان کند، و به آن تجسم دوباره ببخشد. و « شباهت پرتره به فرمانده، دریافت صحنه ای از او را بسیار افزایش داد». آنچه که سووروفِ ای. دیرگاچ گفت و انجام داد : « همیشه با رضایت و تایید عموم و قهرمانان اطراف آنها روبرو بود،  باعث شد به این مرد احترام گذاشته شود و به او افتخار کنند». چنین ایمانی در سرباز، هم رزم نظامی و سربازان وظیفه و افسران چندین برابر شد. « تماشاگران با خشنودی صحنه هایی را که زندگی فرمانده و ارتش او را نشان می دادند، درک می کردند. واکنش آنها این واقعیت را نشان می داد که آنها به هر کلمه سووروف اعتقاد داشتند، و مانند یک فرمان، سخنان سووروف را درباره ی وظیفه، افتخار، وظایف نسبت به سرزمین مادری و مردم تکرار می کنند». نمایش به درخواست مستقیم تماشاگران پایان یافت، زیرا که زمان جنگ نیاز به عمل قهرمانانه داشت. کلمات پایانی نمایشنامه چنین خوانده شدند: « سووروف، در دل هر جنگجوی و سرباز روس  زنده است! و هرگز نخواهد مرد!» - روحیه و ایمان به پیروزی را بر آلمان فاشیست برافراشت.

 بنابراین، با استفاده از وسایل صحنه ی موجود، تئاتر دراماتیک روسیه در یاکوتا روح میهن پرستانه ی مردم شوروی را تقویت کرد و پایان جنگ را نزدیک کرد. تئاتر با کمک شخصیت های نمایش "فرمانده سووروف" و "مردم روسیه" که با یک هدف متحد شده اند – خدمت به میهن خود، و تصویر جمعی از مدافعان میهن ایجاد کرده است.

 

عنوان اصلی مقاله:

РОЛЬ ТЕАТРА В КОНСОЛИДАЦИИ ОБЩЕСТВА В ПЕРИОД

ВЕЛИКОЙ ОТЕЧЕСТВЕННОЙ ВОЙНЫ